Επίλογος

Η ΣΕΠΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΑΠΟΥΛΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ ΤΙ ΓΡΑΦΟΥΝ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Ἄν καί ὁ Παπουλᾶκος ἔφυγε ἀπό τήν ζωή αὐτή, ἡ πνευματικῆ του ἀντινοβολία ἦταν ἀνακαινιστική καί ἀνυψωτική γιά τίς λαϊκές μάζες ἐντεῦθεν. Ὅταν ἀνάψει ἡ ἄσβεστη φλόγα, δέν μπορεῖ κανείς νά τήν ἀναχαιτίσει, ἀλλά τρέχει κατακαίγοντας ὅ,τι κακό συναντᾶ στήν πορεία της καί πυρπολώντας μέ θεῖο ζήλο τις ψυχές τῶν καθαρῶν ἀνθρώπων. Ὁ ἀναπαὐόμενος στό Φωτοδότιον Ἄνδρου Χριστοφόρος, γίνεται πραγματικός Φωτοδότης τοῦ ἀληθινοῦ φωτός, πού πέρασε ἀναμμένο καί ἔκαυσε τά ἀγκάθια τῆς ἀπιστίας καί τῆς ἀσεβείας καί ἔφτασε να φωτίζει καί να λαμπρύνει τίς ψυχές τῶν ἁγνῶν ἀνθρώπων. Αὐτό ἐπιτυγχάνεται σέ αὐτούς πού ζοῦν τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ σέ κάθε βῆμα τους και διαθέτουν ἔνθεο ζῆλο, εἴτε λόγιοι καί μορφωμένοι εἴτε ἀπλοϊκοί καί ἀγράμματοι.

Ἀπό τούς πρώτους χρόνους τῆς κοίμησής του ἔγιναν προσπάθειες γιά τήν ἀνακομιδή τῶν λειψάνων του καί τήν ἁγιοκατάταξή του, ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα. Ἡ σθεναρή του δράση, πού ἀπεκάλὑπτε τά πονηρά σχέδια κατά τῆς Πίστεως και τοῦ Ἔθνους, θεωρούμενη ὡς «ἀντιεξουσιαστική», δημιουργοῦσε πρόβλημα. Ὡστόσο, παντοῦ χτίζονταν ναοί στή μνήμη του καί φιλοτεχνοῦνταν εἰκόνες του, σέ ὅλη τήν ἐπικράτεια, ἀκόμη καί μέχρι τήν Κωνσταντινούπολη. Ἀργά, ἀλλά σταθερά, ἄρχισε νά ἀποκαθίσταται ἡ μνήμη τού στήν συνείδηση, ὄχι μόνο τῶν πιστῶν, πού, οὕτως ἤ ἄλλως, πάντα πίστευαν στήν ἁγιότητά του, ἀλλά καί στή συνείδηση τῶν ἀνωτάτων ἐκκλησιαστικῶν ἀρχῶν καί σημαντικῶν προσωπικοτήτων. Ὁ λαός, ἀπό γενιά σέ γενιά, σάν μέσα σέ θρύλο, μᾶς μεταφέρει μέ εὐλάβεια καί σεβασμό τή μνήμη, τή φήμη καί τά σημεῖα του. Ἔτσι, τώρα πού τόν ἀπομάκρυνε ὁ χρόνος ἀπό τίς σὕγχρονές του πολιτικές περιστάσεις, μποροῦμε καλύτερα νά τόν δοῦμε καί νά τόν κρίνουμε. Μέ σεβασμό ἀναφέρονται ὅλοι στήν πορεία τῆς ζωῆς του, ἀπό τό σπίτι τού στόν Ἄρμπουνα Κλειτορίας μέχρι τή Μονῆ Παναχράντου, «ἐδῶ γεννήθηκε ὁ Παπουλᾶκος», ἤ «ἀπό ἐδῶ πέρασε», ἤ «σέ αὐτή τήν πέτρα ἀνεβασμένος κήρυξε». Σέ μητροπόλεις πού ἔδρασε θεωρείται προστάτης καί Φωτιστής, π.χ. στα ὅρια τῆς Μητροπόλεως Θήρας μνημονεύεται ὡς ἐξῆς: «Τῶν Ὁσίων καί Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν Χριστοφόρου καί Διονὑσίου τοῦ Ἐπιφανιάδου, τῶν Φωτιστῶν τῆς νήσου Θήρας». Στήν Μάνη μνημονεύεται: «Ὁσίων καί Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν Νίκωνος τοῦ «Μετανοείτε» καί Χριστοφόρου τοῦ Παπουλάκου, τῶν Φωτιστῶν τῶν Λακεδαιμονίων».

Σχετικά μέ θαυμαστά σημεῖα καί προῤῥήσεις τοῦ Παπουλᾶκου, σημαντική εἶναι ἡ μαρτυρία τῆς καθηγουμένης Παρθενίας τῆς Μονῆς Ἕλωνος Λεωνιδίου, ὅτι, ὅταν ὁ Ὅσιος εἶχε ἐπισκεφτεῖ τήν σὑγκεκριμένη Μονή, αὐτή ἦταν ἀνδρώα. Ὡστόσο, εἶχε προείπει ὅτι τό Μοναστήρι κάποια στιγμή θά γίνει γυναικεῖο καί ὅτι θά κλαπεῖ ἡ θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἀλλά μετά ἀπό λίγο θά ξαναβρεθεῖ. Πράγματι, ὅλοι ἀναγνωρίζουμε στήν πρόρρηση αὐτή τό γεγονός τῆς πρόσφατης κλοπῆς. Ἐπίσης, πολλά ἀπό τά δεινά καί τίς δοκιμασίες πού συμβαίνουν στήν ἐποχή μας, τά εἶχε προφητέψει ὁ γέροντας Χριστοφόρος. Εἶναι συνήθης καί γνωστῆ στόν Μοριά ἡ φράση «ζοῦμε τίς μέρες τοῦ Παπουλάκου».

Αναφορές

Ὑπάρχει πλῆθος ἐπίσημων ἀναφορῶν ἀρχιερέων πού ἀναγνωρίζουν τό ἔργο του, ἀκόμα καί τήν ἁγιότητά του. Ἐνδεικτικά καταγράφονται ὁρισμένες, οἷοι:

Ὁ Οἰκ. Πατριάρχης Ἀθηναγόρας

Ὁ ἀρχιεπ. Ἀθηνῶν Χρυσόστομος Παπαδόπουλος

Ὁ ἀρχιεπ. Ἀμερικῆς Μιχαήλ

Ὁ ἀρχιεπ. Ἀμερικῆς Ἰάκωβος

Ὁ μητροπ. Ἀργολίδος Χρυσόστομος

Ὁ μητροπ. Ὕδρας Ἰερόθεος

Ὁ μητροπ. Νικαίας Γεώργιος

Ὁ μητροπ. Λαρίσης Σεραφείμ

Ὁ μητροπ. Λάμπης καί Σφακίων Θεόδωρος

Ὁ μητροπ. Νικοπόλεως Μελέτιος

Ὁ μητροπ. Μυτιλήνης Ἰάκωβος

Ὁ μητροπ. Κυθήρων Ἰάκωβος

Ὁ μητροπ. Μαρωνείας καί Κομοτηνής Δαμασκηνός

Ὁ μητροπ. Ξάνθης Ἀντώνιος

Ὁ μητροπ. Ἄρτης Ἰγνάτιος

Ὁ μητροπ. Ρόδου Σπυρίδων

Ὁ μητροπ. Φλωρίνης Αὐγουστῖνος

Ὁ μητροπ. Γρεβενῶν Σέργιος

Ὁ μητροπ. Κυδωνίας καί Ἀποκωρώνου Εἰρηναῖος

Ὁ μητροπ. Ν. Ἰωνίας καί Φιλαδελφείας Τιμόθεος

Ὁ μητροπ. Ἐλασσῶνος Σεβαστιανός

Ὁ μητροπ. Ἐδέσσης Σεβαστιανός

Ὁ μητροπ. Ἐδέσσης Καλλίνικος

Ὁ μητροπ. Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου Σπυρίδων

Ὁ μητροπ. Κισάμου Εἰρηναῖος

Ὁ μητροπ. Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου Δημήτριος

Ὁ μητροπ. Σερρῶν καί Νιγρίτης Μάξιμος

Ὁ μητροπ. Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως Διονύσιος

Ὁ μητροπ. Δράμας Διονύσιος

Ὁ μητροπ. Βεροίας καί Ναούσης Παντελεήμων

Ὁ μητροπ. Φθιώτιδος Νικόλαος

Ὁ μητροπ. Λάμπης καί Σφακίων Εἰρηναῖος

Ὁ ὁσιολογ. Μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης

Ὁ καθηγ. Πανεπιστημίου Παν. Τρεμπέλας

 

Ἐπ’ ἐσχάτως δέ δι’ ἐπιστολῶν:

 

Ὁ Οἰκ. Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος

Ὁ Μακ. Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρος

Ὁ ἀρχιεπ. Αὐστραλίας Στυλιανός

Ὁ ἀρχιεπ. Κρήτης Εἰρηναῖος

Ὁ μητροπ. Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος

Ὁ μητροπ. Φθιώτιδος Νικόλαος

Ὁ μητροπ. Σύρου καί Ἀνδρου Δωρόθεος Β΄

Ὁ μητροπ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίας

Ὁ μητροπ. Ἄρτης Ἰγνάτιος

Ὁ μητροπ. Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος

Ὁ μητροπ. Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφαρσάλων Κύριλλος Β΄

Ὁ μητροπ. Σταγῶν καί Μετεώρων Σεραφείμ

Ὁ μητροπ. Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλπωπίας Ἰωήλ

Ὁ μητροπ. Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος

Ὁ μητροπ. Κίτρους Ἀγαθόνικος

Ὁ μητροπ. Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἐορδαίας Θεόκλητος

Ὁ μητροπ. Ξάνθης καί Περιθεωρίου Παντελεήμων

Ὁ μητροπ. Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως Βαρνάβας

 

Ἀλλά καί διά χαιρετισμῶν κατά τό Α΄ Συνέδριο τῆς Κλειτορίας οἱ:

 

Ὁ Μακ. Ἀρχιεπ. Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερώνυμος

Ὁ μητροπ. Κορίνθου Διονύσιος

Ὁ μητροπ. Ν. Σμύρνης Συμεών

Ὁ μητροπ. Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος

Ὁ μητροπ. Γλυφάδος Παῦλος

Ὁ μητροπ. Δράμας Παῦλος

Ὁ μητροπ. Λαρίσης Ἰγνάτιος

Ὁ μητροπ. Δημητριάδος Ἰγνάτιος

Καί ἀκόμη οἱ Κοσμήτορες τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν κ. Ἑλένη Χριστινάκη καί Θεσσαλονίκης κ. Ἰωάννης Κογκούλης, ὁ Πανιερ. Μητροπ. Κύκκου καί Τηλλυρίας κ. Νικηφόρος, ἐκπρόσωπος τῶν Σεβ. Μητρ. Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας κ. Ἀμβρόσιος ἐκπρόσωποι συλλόγων καί σωματείων κ.ἄ.

 

Περί κυκλοφορηθείσης δέ Ἀκολουθίας εὐμενῶς ἀξεφράσθησαν μέχρι τῆς σήμερον:

Ὁ Μακαρ. Ἀρχιεπ. Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος Β΄

Ὁ ἀρχιεπ. Κρήτης Εἰρηναῖος

Ὁ μητροπ. Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Ἄνθιμος

Ὁ μητροπ. Μιλήτου Ἀπόστολος

Ὁ μητροπ. Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν Διονύσιος

Ὁ μητροπ. Ἀλεξανδουπόλεως Ἄνθιμος

Ὁ μητροπ. Ἀργολίδος Χρυσόστομος

Ὁ μητροπ. Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου καί Βιάννου Ἀνδρέας

Ὁ μητροπ. Γόρτυνος καί Ἀρκαδίας Μακάριος

Ὁ μητροπ. Λαρίσης καί Τυρνάβου Ἰγνάτιος

Ὁ μητροπ. Ξάνθης καί Περιθεωρίου Παντελεήμων

Ὁ μητροπ. Σιατίστης καί Σισανίου Παῦλος

Τό ἀναμνηστικό μετάλλιο πού προσέφερε τό μή κερδοσκοπικό Ἰνστιτοῦτο «Χριστοφόρος Παπουλᾶκος» στήν Α΄ Ἐπιστημονική Ἡμερίδα, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στήν Θήρα
Τό ἀναμνηστικό μετάλλιο πού προσέφερε τό μή κερδοσκοπικό Ἰνστιτοῦτο «Χριστοφόρος Παπουλᾶκος» στήν Α΄ Ἐπιστημονική Ἡμερίδα, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στήν Θήρα